پنجشنبه، شهریور ۱۷، ۱۳۸۴

نگاهی بر منابع و مآخذ تاريخ ایران

از آنجائی که برای بررسی و مطالعه تاريخ نيازمند به مراجعه به اسناد و منابع تاريخي هستيم بهتر ديدم قبل از ورود به بحث اصلي ابتدا نگاهي بياندازيم به اين اسناد و مدارک و آشنائي مختصري با آنها داشته باشيم.
در ایران قدیم به وجود دو زبان خویشاوند ایرانيی که واجد خط بودند مي توان اشاره کرد:
يکي زبان اوستا یا کتاب مقدس ديني زرتشتي و ديگر زبان کتيبه هاي ميخي پادشاهان هخامنشي که زبان پارسي باستاني نيز ناميده مي شود.[1
-از ميان منابع واسناد کتبي موجود در مورد تاريخ ایران قطعاً مهمترين آنها کتاب اوستا است که منتسب به زرتشت پيامبر ایران باستان است و بسياري از خصوصيات اقتصادي و اجتماعي ساکنان ایران را در عهد باستان روشن مي کند .
- سند ديگر قابل استناد کتيبه هاي هخامنشي است که به زبان پارسي باستاني است.
-کتيبه هاي ميخي آشوري و بابلي که ضمن توصيف لشکرکشيهاي سلاطين مطالبي در باره اوضاع اقتصادي و اجتماعي آن دوران به دست مي دهد.
نکته قابل توجه در مورد اين کتيبه ها اين است که اکثر اين کتيبه ها به چند زبان مختلف باستانی نوشته شده است.
- کتابهاي نگاشته شده توسط يونانيان قدیم مانند هردوت ٬ گزنفون و....که شايان توجه ترين اثري که به دست ما رسيده تاريخ هردوت است که لقب پدر تاريخ به او داده شده است. نوشته هاي اين مورخ يوناني حاوي اطلاعات بسيار مفيدي در باره ماد و پارس و سرزمینهای مجاور آن مي باشد.
نوشته هاي گزنفون که خود در لشکر کشيهاي داريوش کوچک شرکت داشته نيز از اهميت وسنديت ويژه اي برخوردار است.
- آثاری که از شرقشناسان غير ایرانيی ازقرنها وسالهاي نه جندان دور به جاي مانده.تلاش اين شرقشناسان کمک زيادي بود به روشن شدن بخش زيادي از تاريخ ایران کرده است از آن جمله مي توان از گروتفند و راولينسون نام برد که توانستند خط ميخي هخامنشي و بابلي را ترجمه کنند(1850-1802)[2]. و نیز ابوالکلام آزاد(اندیشمند هندی)[3] که با اثبات اينکه ذوالقرنين قرآن همان کوروش کبیر است و نه اسکندر مقدوني خدمت بي نظيري به تاريخ ایران نموده است.البته در این بین نقش مستشرقین و ایرانشناسان روس را هرگز نمي توان ناديده گرفت از آن جمله مي توان از ن.و پيگولوسکايا ٬ اي.پ.پطروشفسکي و.....را نام برد که تاليفات ارزشمندي مانند تاريخ ايران ٬ اسلام در ایران و....از ايشان باقي مانده است.
- و البته و صد البته تلاش و کوشش اساتیدی نظیر دکتر زرین کوب ٬ پاریزی باستانی ٬ بهرام افراسیابی ٬ کریم کشاورز و سایر اساتید کشورمان را در این زمینه بایست ارج نهاد و ستود.


مقاله بعدی: چگونه و از کدام زاویه ببینیم؟
1- تاریخ ایران- ترجمه کریم کشاورز
2- ایران همیشه جاوید- بهرام افراسیابی
3- کوروش کبیر(ذوالقرنین)-ابوالکلام آزاد- ترجمه پاریزی باستانی

هیچ نظری موجود نیست: